Gyda chyn-filwyr yn byw mewn pebyll, Airbnbs, a llety tymor byr ledled y Gogledd, mae AS Gorllewin Clwyd a Gweinidog Cysgodol Gogledd Cymru, Darren Millar, heddiw wedi galw ar Lywodraeth Cymru i weithredu i helpu i sicrhau cartref priodol iddynt.
Yn Siambr y Senedd heddiw, dywedodd Darren, sy'n Gadeirydd Grŵp Trawsbleidiol y Senedd ar y Lluoedd Arfog a'r Cadetiaid, ei bod yn "warthus" bod pobl a wasanaethodd ein gwlad yn y fyddin yn gorfod byw fel hyn.
Gan alw am Ddatganiad gan yr Ysgrifennydd y Cabinet sy’n gyfrifol am ddigartrefedd o ran y problemau, dywedodd:
"Roeddwn i mewn cysylltiad â sefydliad cymorth digartrefedd yn y gogledd, a gydag Alabare UK, y mae’r ddau, wrth gwrs, yn gweithio ar faterion yn ymwneud â thai cyn-filwyr. Mae'n amlwg iawn i mi fod angen gwneud mwy o waith i fynd i'r afael â digartrefedd ymhlith cyn-filwyr.
"Mae cyn-filwyr digartref, yn anffodus, yn y gogledd ar hyn o bryd, sy’n byw mewn pebyll, mewn llety Airbnb, llety tymor byr, ac, yn amlwg, mae'n warthus nad oes gan bobl sydd wedi gwasanaethu ein gwlad yn y lluoedd arfog urddas cartref priodol.
"Roeddwn i’n falch o weld Prif Weinidog y DU, yn ei araith i gynhadledd y Blaid Lafur, yn cyfeirio'n benodol at roi terfyn ar ddigartrefedd cyn-filwyr. Nawr, yn amlwg, dylai hynny gael canlyniadau yma yng Nghymru hefyd, a hoffwn i wybod pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn mynd i'w cymryd nawr er mwyn mynd i'r afael â digartrefedd ymhlith y gymuned o gyn-filwyr yma yng Nghymru, o ystyried mai cyfrifoldeb datganoledig yw hynny, ac o ystyried yr ymrwymiad y mae Prif Weinidog y DU wedi'i wneud."
Wrth ymateb, cyfeiriodd Trefnydd (Rheolwr Busnes) Llywodraeth Cymru, at y Datganiad a wnaed gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Dai a Llywodraeth Leol yr wythnos diwethaf "ynghylch ffyrdd yr ydyn ni’n estyn allan i ddiwallu'r anghenion tai hynny yn ein cymunedau, yr ydyn ni’n cydnabod, wrth gwrs, y gallant gynnwys cyn-filwyr sy’n agored i niwed hefyd".
Ychwanegodd y Trefnydd:
"Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn cydnabod bod gennym ni gyfamodau partneriaeth cadarn, pwysig iawn gyda'n hawdurdodau lleol ledled Cymru a gyda'n cyn-filwyr a'n lluoedd arfog hefyd o ran y trefniadau hynny. Felly, unwaith eto, bydd yr Ysgrifennydd Cabinet, rwy’n siŵr, yn cydnabod hynny o ran y ffordd rydyn ni’n ymateb gyda digartrefedd a'r Papurau Gwyn y disgwylir iddynt gael eu cyhoeddi’n fuan."
Wrth siarad wedyn, ychwanegodd Darren:
"Mae problem digartrefedd ymhlith cyn-filwyr wedi bod yn bwnc sydd wedi cael ei drafod yn ystafelloedd bwyta baricsau, ar ffrigadau, ac mewn canolfannau awyr ers diwedd rhyfeloedd Napoleon ar ddechrau'r bedwaredd ganrif ar bymtheg. A 200 mlynedd yn ddiweddarach, er ein bod wedi gwneud cynnydd sylweddol, mae'n drist meddwl bod cyn-filwyr yn dal i gysgu ar y stryd yma yng Nghymru.
“Y peth lleiaf y gallwn ei wneud fel cymdeithas yw ad-dalu'r ddyled o ddiolchgarwch sy’n ddyledus i'r arwyr hyn sydd wedi gwasanaethu ein gwlad trwy eu cynorthwyo i sicrhau to uwch eu pennau. Mae Llywodraeth Cymru wedi cymryd rhai camau cadarnhaol, ond dydyn nhw ddim yn mynd yn ddigon pell.”
Beth am wylio cyfraniad Darren Millar yn Senedd Cymru, isod:
